1848 roku nastąpiło formalne i praktyczne oddzielenie Tarnawy Dolnej od parafii w Mucharzu, do której miejscowość należała od początku powstania tj. od poł. XIV stulecia. Następny właściciel Tarnawy, Suchej i okolicznych wiosek hrabia Władysław Branicki wybudował w latach 1878-1882, na zboczu Tarnawskiej Góry, świątynię większą, murowaną. Konsekrował ją w 1882 roku biskup krakowski ks. Albin Dunajewski, gdyż parafia tarnawska w roku 1880 wróciła do Archidiecezji Krakowskiej.
Po śmierci ks. Bobka w 1883 roku obowiązki proboszcza pełnił ks. Marcelin Klimkiewicz, dziekan dekanatu suskiego. Założył on w parafii wiele stowarzyszeń i bractw religijnych, co doprowadziło do ożywienia i pogłębienia wiary. Następnie w roku 1913 stanowisko proboszcza objął ks. Władysław Galus. Funkcję tę sprawował tylko przez pół roku. W latach 1913-1953 duszpasterstwem był Franciszek Graca, wysiedlony podczas okupacji hitlerowskiej.
W czasie wojny kościół uległ częściowemu zniszczeniu, a naziści spalili ołtarz Najświętszego Serca Pana Jezusa. Tuż po zakończeniu działań wojennych proboszcz Graca wraz z parafianami przystąpili do renowacji świątyni. Dzieło to kontynuował od 1953 roku nowy proboszcz tarnawski ks. Stanisław Kosturek. Dzięki ofiarności i pracowitości mieszkańców Tarnawy położono nowy tynk wewnętrzny w kościele, postawiono ołtarz Serca Jezusowego. Świątynię w środku odmalował artysta z Tarnowskich Gór, Józef Machwica. Przy tej okazji wymieniono w kościele okna, które liczyły już przeszło 70 lat, zastępując stare witrażowymi. Wymieniono też pokrycie dachu i tynki zewnętrzne. Oprócz tego kościół wyposażono w brakujące sprzęty i szaty liturgiczne. 22 lutego 1959 roku ks. bp. Karol Wojtyła, obecnie Papież Jan Paweł II, poświęcił w czasie Gorzkich Żali polichromię kościoła i witraże. W 1986 roku proboszczem został ks. Bronisław Niemiec, który gorliwie pełnił posługę duszpasterską i kontynuował prace gospodarcze, m.in.: przeprowadził misje parafialne, zainstalował w kościele ogrzewanie i podwójne okna. Wyposażył również świątynię w nowe ławki, boazerię i meble zakrystyjne. Następnym proboszczem był ks. Piotr Sulek, mianowany przez ks. kardynała Franciszka Macharskiego 14 października 1995 roku. Duszpasterz ów szczególnie zasłużył się w rozwijaniu kultu Matki Bożej Przemiany i Uzdrowienia. Do dzisiaj wielu wiernych z Tarnawy mówi o nim z szacunkiem „to był dobry ksiądz i gospodarz.” Od 2011 roku funkcję proboszcza pełni ks. Zbigniew Piwowar.
Dom Boży w Tarnawie Dolnej wykonany jest w stylu neoromańskim. Posiada od frontu wieżę, nakrytą cebulastym hełmem. Nieco dalej umieszczona jest mniejsza wieżyczka. W neogotyckim ołtarzu głównym znajdują się dwa obrazy: stały przedstawia słynący łaskami wizerunek Matki Bożej Przemiany i Uzdrowienia i wysuwany z postacią św. Jana Kantego. Kult Matki Bożej narasta w ostatnim czasie w tarnowskiej wspólnocie parafialnej. Przed wizerunkiem Madonny celebrowane są wszystkie nabożeństwa i Msze Maryjne oraz nieustająca adoracja i nowenny czwartkowe w intencji odnowy ewangelicznej parafian.
W jednym z barokowych ołtarzy bocznych umieszczona jest płaskorzeźba św. Rodziny i wysuwany wizerunek Matki Bożej Różańcowej. Drugi ołtarz mieści obraz Serca Jezusowego. Trzeci rzeźbiony w drewnie ołtarz poświęcony jest św. Antoniemu. Znajdują się też w nim figurki św. Stanisława Kostki, św. Alojzego i Chrystusa Zmartwychwstałego.
Z wyposażenia kościoła godne uwagi są także mensa kamienna w nastawie figury Najświętszego Serca Jezusa i Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny; chrzcielnica o podstawie kamiennej, w nastawie z drewna, w stylu barokowym, przedstawiająca scenę chrztu w Jordanowie; obraz Matki Bożej Szkaplerznej, umieszczony nad wejściem do bocznego przedsionka świątyni; późnobarokowy krzyż podarowany przez Tarnowskich z dworu suskiego oraz obraz Zwiastowania namalowany przez artystę Józefa Maultza w roku 1846.
Charakterystyczna jest polichromia sanktuarium. Prezbiterium zdobi malowidło stropowe przedstawiające Chrystusa Króla z Najświętszą Maryją Panną i św. Józefem. Ściany wypełnione są postaciami czterech ojców kościoła. Łuk transeptowy przyozdobiony jest symbolami siedmiu sakramentów świętych. Na pozostałych ścianach znajdują się malowidła i obrazy Stacji Drogi Krzyżowej. Ponadto pokryte są one malowidłami o motywach ornamentalno-roślinnych.
Parafii patronuje św. Jan Kanty, który przyszedł na świat 24 czerwca 1390 roku w Kętach. Był synem Anny i Stanisława Waciengów. Rodzice mieli oprócz niego jeszcze pięcioro dzieci. Ojciec jako bogaty mieszczanin żywiecki, przez pewien czas piastował funkcję burmistrza miasta. Jan Kanty w latach 1413-1418 studiował na Wydziale Filozoficznym Akademii Krakowskiej, uzyskując tytuł doktora nauk wyzwolonych. Od 1421 roku kierował uczelnią kanoników regularnych w Miechowie. Po upływie 8 lat został wykładowcą na Wydziale Filozofii Akademii Krakowskiej, a następnie w latach 1432-1438 pełnił z przerwami obowiązki dziekana tego wydziału. Studia teologiczne podjął w 1430 roku. Otrzymał tytuł bakałarza, a później magistra. Wykładał na Wydziale Teologicznym Akademii Krakowskiej. Przez całe swe życie pomagał ubogim. Pocieszał chorych i cierpiących. Cieszył się autorytetem i uznaniem wśród studentów, kolegów profesorów i zwykłych ludzi. Zmarł 24 grudnia 1473 roku. Starania o jego beatyfikację rozpoczęto w 1621 roku. Po 59 latach dokonał jej papież Innocenty XI. W roku 1767 papież Klemens XIII ogłosił bł. Jana Kantego świętym. Jest on patronem Polski, Krakowa i całej archidiecezji krakowskiej, profesorów, studentów, młodzieży, „Caritasu” oraz szkół katolickich. Święty przedstawiany jest w todze profesorskiej, z krzyżem i różańcem, a czasem w scenach wziętych prosto z życia np.: gdy ofiaruje obuwie człowiekowi ubogiemu, gdy dziewczynce podaje kubek z mlekiem, kiedy wszystkie pieniądze oddaje potrzebującym. Uroczystość ku czci św. Jana Kantego obchodzona jest 20 października.
Kazimierz Surzyn
Źródła:
- Kuria Metropolitarna w Krakowie.
- Kronika Parafialna w Tarnawie Dolnej.
- Surzyn Kazimierz, Rys historyczny Śleszowic, Tarnawy Dolnej i Tarnawy Górnej, Wadowice 2003.
